సామెతలు 51

1. నవరత్నాలన్నీ ఒకచోట, నత్తగుల్లలన్నీ ఒకచోట.
2. నవాబుతల బోడితల అయితే, నా తలగూడా బోడి అని వితంతు విఱ్ఱవీగిందట.
3. నవాబు పొట్టా, తాములపాకుల కట్టా తడుపుతూ ఉండవలె.
4. నవాబెంత దరిద్రుడో, పులి అంత సాధువు.
5. నవ్వలేని వారిని నమ్మరాదు.
6. నవ్వితే ఊడే ముక్కు తుమ్మితే ఉంటుందా?
7. నవ్విన ఊళ్ళే నగరాలవుతాయి.
8. నవ్విన నాపచేనే పండుతుంది. (నాపచేను= నాము అనగా పైరుకోసిన తర్వాత కొయ్యకాలునుండి ఎదిగిన కర్రలు. నాము ఎదిగిన చేను నాపచేను).
9. నవ్వుతూ కోసిన ముక్కు ఏడ్చినా రాదు.
10. నవ్వు నాలుగందాల (నానందాల) చెరువు.
11. నవ్వులతోటలో నాగులు తిరుగును.
12. నవ్వే ఆడుదాన్నీ, ఏడ్చే మగవణ్ణి నమ్మరాదు.
13. నవ్వేవారి ముందు జారిపడినట్లు.
14. నష్టపడినా భ్రష్టు కారాదు.

నా

15. నాంచారమ్మ వంట, నక్షత్రదర్శనము ఒక్కమారే (ఆలస్యమగునని).
16. నా ఇంటికి నేను పెద్దను, పిల్లికి పెట్టరా పంగనామాలు అన్నట్టు.
17. నాకిన్ని గంజినీళ్ళు పోస్తావా, నీ కాకలి కాకుండా మందిస్తానన్నాడట. (మంత్రం చెపుతాను అన్నట్లు).
18. నాకు ఆయుష్యమస్తు, నాకు ఆరోగ్యమస్తు అని దీవించుకొన్నట్లు.
19. నాకు తెలియకుండా నంబికిష్టయ్యకు కనికెడు (కమికెడు) జుట్టా?
20. నా పరీక్షా, నా రాగిచెంబుకు పరీక్షా?
21. నాకు బెబ్బెబ్బే అంటే, నీకు బెబ్బెబ్బే, నీ అబ్బకు బెబ్బెబ్బే అన్నాడట.
22. నాకులకు లోక భయమేల?
23. నాకు లేక నాకుతుంటే, నీకు నైవేద్యమా?
24. నాకు లేక నాకుతుంటే, నీకెక్కడ దెత్తునే దేకులాడి.
25. నాకు లేక నాకుతుంటే, మూతులు నాకను వచ్చావా?
26. నా కూడు, నా కల్యాట్లు నాకు తప్పవు (కల్యాట్లు= అగసాట్లు, కష్టాలు).
27. నాకు నాపిల్లకూ నూరేండ్లాయుస్సు, నా పెనిమిటికి లోకంతో పాటు.
28. నాకూ లేదు, నీకూ లేదు, ఊరుకో దేవరా.
29. నాకు సిగ్గులేదు, రేపు వచ్చే అమావాస్యకూ సిగ్గు (ఎగ్గు) లేదు.
30. నాకే కుక్కకు, లింగమేమి? పానపట్టమేమి?
31. నా కోడీ, కుంపటీ లేకపోతే ఎట్లా తెల్లవారుతుందో - ఎట్లా నిప్పు దొరుకుతుందో చూస్తాను అందిట ఒక అవ్వ.
32. నాగరికం లేని మాట, నాలుకపై తీట.
33. నాగలిఉన్న ఊళ్ళో ఆకలి చేరదు.
34. నాగలి మంచిది కాకపోతే, ఎడ్లేమి చేస్తాయి?
35. నా గర్భదానం నేనున్నట్లే జరపండి, నాకు రానుతీరిక లేదు అన్నాడట.
36. నాగసముద్రం పిల్ల, నగారు మీద పుల్ల.
37. నాగుబాము చిన్నదనవద్దు, పాలివాడు సన్నమనవద్దు.
38. నా చెయ్యి నొస్తున్నది, నీ చేతితో మొత్తుకో అన్నట్లు.
39. నా చెవులూ కంసాలే కుట్టాడు.
40. నా చేతిమాత్ర వైకుంఠయాత్ర అన్నాడట వైద్యుడు. (చేతివాసి లేని వైద్యుని మాట).
41. నాజూకు నక్కలు దేకితే, నెరసిన గడ్డం కుక్కలు పీకినవి.
42. నాత్యం త్రొక్కిన కాలు, రోసి రోటిక్రింద పెట్టినా ఊరుకోదట.
43. నాడు ఉంటే నవాబుసాహెబు, అన్నముంటే అమీరు సాహెబు, చస్తే పీరు సాహెబు.
44. నాడు కట్టాలేదు, నేడు చింతాలేదు.
45. నాడు నులువబడా లేదు, నేడు ఎత్తుబడా లేదు.
46. నాడుపోయి, నేడొస్తివా మగడా! నా తప్పేమి చెప్పు?
47. నాడు లెంచేవారేగానీ, గోడు చూచేవారు లేరు.
48. నాడు వ్రాసినవాడు నేడు చెఱపి మళ్ళీవ్రాస్తాడా? (నుదుటివ్రాత).
49. నాతి బలము నాలుకపైన.
50. నాథుడులేని రాజ్యం నానా దారులు.
51. నాదగ్గర ధనమున్నంతవరకు నన్ను అందరూ ' అన్నా ' అని పిలిచినారు.
52. నాదముంటే గంట, వాదముంటే తంట.
53. నాదయలో నీ గంజి త్రాగు అన్నట్లు.
54. నాదికాదు, నా అత్త సొమ్ము అన్నట్లు.
55. నాదుక్కటీ, నారెడ్డివి (మారెడ్డోరివి) కలిసి నూటొక్క ఎద్దన్నట్లు (ఇతనిది ఒకటే).
56. నాదెంత గడ్డం, ఉమ్మి పూసి గొరగ మన్నాడట.
57. నా దెబ్బ గోలకొండ అబ్బా అన్నట్లు.
58. నానబాలు పట్టమ్మా అంటే, ఏచేని సజ్జలు అన్నదట.
59. నానాకూళ్ళవాళ్ళు నాయుళ్ళు అయినట్లు.
60. నానాటికి తీసికట్టు నాగంభొట్టు.
61. నానారుచులు పారితే నాలుకమీద కొఱివి పెట్టుకొన్నట్లుంది.
62. నానిన భూమి నవధాన్యాలు పండును.
63. నా నోట్లో (నీవు) వేలు పెట్టు, నీకంట్లో (నేను) వేలు పెడతానన్నట్లు.
64. నాన్చి నాన్చి వేస్తివో, నా కొంప తీస్తివో.
65. నాన్పుడుగాడు నా పెండ్లికి నేనూ వెళ్ళాలా? అన్నట్లు.
66. నాపప్పు కలిసిందంతా నేనే తింటాను.
67. నా పాతివ్రత్యం నా మొదటి పెనిమిటికి తెలుసు.
68. నాపాపము నాతోనుంటే శ్రీపతిబిరుదమునకేమి బ్రతుకు?
69. నా పెండ్లాన్ని లేవదీసుకు పోతేపోయినాడుకానీ పదిమందిలో ఉసే అంటాడేమో అను భయంగా ఉన్నదన్నాడుట.
70. నా పెండ్లి సగమైన దంటే, ఎట్లానయ్యా అంటే, నేను పెండ్లికొడుకుగా సిద్ధంగా ఉన్నాను; మిగతా సగానికి పెండ్లికూతురే కావాలన్నాడట.
71. నాభిలో పుట్టిన పురుగు నాభిలోనే పెరుగును.
72. నామము నియమము చేటు.
73. నామనుము నమ్మకంలేదు, మా అమ్మను రాట్నం అమ్మబాక (వద్దు) మను.
74. నామము హెచ్చిన కామము తగ్గునా?
75. నా మాట నమ్మింది నల్లకుక్క, ఏమాఱిపోయింది ఎఱ్ఱి(ఱ్ఱ)కుక్క.
76. నామాట నమ్ముకోకు, నాలుగెడ్లమ్ముకోకు.
77. నామాల వారేగానీ నీమాల (నియమాల) వారుగారు.
78. నాముందఱ బానెడు గంజా?
79. నామొగనికి నాపైని ప్రాణం, నాకు తెచ్చెర మెడకు ఊనం (ఉరి).
80. నా మొగుడికి నిలకడలేదంటే, మాయమ్మ ఏకులరాట్నం, అమ్మవద్దని చెప్పిపంపింది-అన్నది.
81. నాయనకు పెండ్లి సంబడం, అమ్మకు సవతి సంకటం.
82. నాయనమ్మ ఏంచేస్తొంది? అంటే, ఒలకపోసి ఎత్తుకుంటోంది అన్నట్లు.
83. నాయారాలంటే, ఏకులొడికి పోషిస్తాను అన్నదట.
84. నారతడప అని పారవేస్తే, నాగుబామై కఱచిందట.
85. నారికి రెండెల్లలు, తల్లికి రెండు పిల్లలు.
86. నారి తెగినా నారి తెగినా అతకటం కష్టం. (నారి=వింటి అల్లెత్రాడు, స్త్రీ).
87. నారు, నీరు, నోరు ఉంటే ఏ రాజ్యంలో ఉన్నా ఒక్కటే.
88. నారు పోసిన వాడు నీరు పోయక మానడు.
89. నారే నరునకు రత్నము.
90. నాలిముచ్చు వాణ్ణి, నీళ్ళునమిలేవాణ్ణి నమ్మరాదు.
91. నాలుక ఉన్నవాడు నాలుగు దిక్కులు తిరుగగలడు.
92. నాలుక కటువు, ఎద మెత్తన.
93. నాలుక తీపి, లోన (అంగిట) విషము.
94. నాలుక తేనె, మనసు విషము.
95. నాలుక దాటితే నరకము.
96. నాలుకలో నారాయణ, చంకలో చురకత్తి.
97. నాలుకా! నాలుకా! (నా) వీపుకు దెబ్బలు తేకే.
98. నాలుగు ఈతలు ఈనేసరికి నక్క నాంచారి అయ్యింది.
99. నాలుగు ఈతల పీత పాతాళగంగ అయ్యింది.
100. నాలుగు ఏర్లు కుక్కకు తడుపుతడుపే (గతుకు నీళ్ళే).