Thursday, February 23, 2012

సామెతలు 91


1. సంస్కారంలేని చదువు కాయగాయని చెట్టువంటిది
2. సకలశాస్త్రాలు, నిలబడి మూత్రాలు.
3. సకలసబ్బండు గోత్రానాం, పుల్లమ్మ పుత్రానాం.
4. సక్కీలు పలికెవానికి సేలు(రు), మొద్దుగొట్టేవానికి దుడ్డు.
5. సగం ఈడుకు సమర్తకట్నాలు.
6. సగం చచ్చి పురాణం, అంతాచచ్చి సంగీతం.
7. సగం పెట్టి, మేనత్త అన్నట్లు.
8. సగం సాలె నేత, సగం మాల నెత.
9. సజ్జనుండు తిట్ట శపంబదేను.
10. సద్దంత ఊర్రగాయ; ఇల్లంత పందిలి, తల్లంత పిల్ల.
11. సతాకోటి (శతకోటి) జంగాలలో, నాబోడిలింగ మెక్కడన్నాడట.
12. సతిపతులు చక్కగాఉంటే, సంతలో పిల్లచింత లేదు.
13. సత్కార్యాలకు కార్యరంగం అంతరాత్మ.
14. సత్యము నావద్ద చాలా ఉన్నది. చెప్పులుతేరా మగడా! నిప్పులో దూకుతాను.
15. సత్యములు పొత్తు కుడుచునా? బాసలు కలసివచ్చునా?
16. సత్యహరిశ్చంద్రుడు పుట్టిన మరునాడు పుట్టినా డన్నట్లు.
17. సత్రం కూటికి అయ్యగారి ఆఙ్ఞా?
18. సత్రం కూటికి అయ్యగారి సెలవెందుకు?
19. సత్రంలో ఉచ్చబోస్తున్నవేమిరా? అంటే - దేవాలయం అనుకొన్నలే అన్నాడట.
20. సత్రా భోజనం - మఠా నిద్ర
21. సత్యాఢ్యులమీదబోవు జడమూర్తులు గెల్పువాటింతురే?
22. సదా కపటమతిన్ దొరంగు మహికాంతులకేడ పరోపకారముల్.
23. సద్దలు(సజ్జలు) వండితే సుద్దు లెక్కువ.
24. సద్దిబువ్వపై వెన్నపూస బెట్టినట్లు.
25. సన్నపని చేయబోతే సున్నం సున్నం అయ్యిందట.
26. సన్నబియ్యం, చాయపప్పు.
27. సన్నబువ్వ చిన్నచేపలు, కొఱ్ఱబువ్వ గోడిచారు.
28. సన్నమో, ముతకో, సంతలో తేలిపోతుంది.
29. సన్న సన్నంగా కాపుతనం వచ్చింది, సన్నబియ్యం వండవే అన్నాడట.
30. సన్నెక(లు)ల్లు కడుగరా సయ్యదాలీ! అంటే, కడగినట్లే నాకినా, ఖుదా తోడు; అన్నాడట.
31. సన్నెకల్లు దాచితే పెండ్లికాదా?
32. సన్యాసం చివర కష్టం, సంసారం మధ్య కష్టం.
33. సన్యాసం పుచ్చుకున్నా, కావడిబరువు తప్పలేదు.
34. సన్యాసికి దొంగల భయమేమి?
35. సన్యాసి పెళ్ళాం అటు విధవా కాదు, ఇటు పునిస్త్రీ కాదు.
36. సన్యాసి పెళ్ళికి జుట్టుదగ్గరనుంచి ఎరవే (అరవె).
37. సన్యాసి సన్యాసి రాసుకుంటే బూడిద రాలిందట.
38. సన్యాసులమధ్య కల్లుకుండలు మాయమైనట్లు.
39. సభమధ్య సాలె చాకలి, పండితులమధ్య పాగదాసరి.
40. సభాపిరికిదానా! యింతిలో లేడనిచెప్పవే!
41. సమయంతప్పితే కాళ్ళు, సమయంవస్తే రాళ్ళు.
42. సమయము కాదనుట జరుపు నేర్పు.
43. సమయమెరుగ(ని) నతడు సరసుండుకాడయా.
44. సమయానికి లేనిది చంకనాకనా?
45. సమయానికి లేని పాక చచ్చినాకా?
46. సమర్తయీడు చాకలిదాన్ని కొట్టింది.
47. సముద్రం నడుమ ఉన్నా, త్రాగునీటికి కరవే.
48. సముద్రంపై ఉఱిమితే, వన తప్పదు (గాలివాన).
49. సముద్రమయినా ఈదవచ్చుగానీ, సంసారం ఈదలేము.
50. సముద్రము చంకలో ఓట్టుకొని, చెలమకు చేయి చాచినట్లు.
51. సముద్రములో ఇంగువ కలిపినట్లు.
52. సముద్రంలో పెట్ట రెట్ట వేసినట్లు.
53. సముద్రములో కెరటాలు అణిగిన తరువాత స్నానం చేదామనుకున్నాడట.
54. సముద్రములో కొఱవి అద్దినట్లు.
55. సముద్రములో వాన పడినట్లు.
56. సముద్రములో వేసిన కాకిరెట్ట వలె.
57. సముద్రానికి ఏతాము వేసినట్లు.
58. సముద్రానికి లవణదర్శనమన్నట్లు.
59. సముద్రాన్ని బయటనుంచే పొగుడుతాము.
60. సమ్ముఖానికి రాయబార మేల?
61. సరదాకి సమర్తాడితే చాకలిది కోక దొబ్బింది.
62. సరసమాడుటెల్ల చావుకు మూలంబు.
63. సరసము విరసము కొరకే, పెరుగుట విరుగుట కొరకే, పరిపూర్ణ సుఖంబు అధిక భాధల కొరకే.
64. సరసానికైనా సమయ ముండాలి.
65. సరిపడనివారు చచ్చినవారితో సమానం.
66. సరివీ, పిల్లలూ లేస్తే సహస్త్రంమంది లేచినట్లు.
67. సరువ తప్పేల పోయె, బరువు అలకనాయె.
68. సరసమునందు, సమరమునందు సర్వము న్యాయసమ్మతమే.
69. సర్వరోగాలకు సారాయి మందు.
70. సర్కారుకు చాటుగా ఉండాలి, సావుకారి కెదురుగా ఉండాలి.
71. సర్రాజు పెళ్ళిలో గుర్రాజుకో పోచ.
72. సర్వజనీనమైన భాష సంగీతము.
73. సర్వవిషయములలో మానవుడుగా మనుము.
74. సర్వేజనా స్సుఖినోభవంతు అంటే, సర్వేవాళ్ళేనా? మనసంగతేమి? అన్నారట - రెవెన్యూ వాళ్ళు.
75. సలిలం కమ్మ లంజలం (సలిలం-కం-లం-జలం) అని, అమరం చదివితే, కమ్మలంజలేం? కాపులంజ లెందుకు కాకూడదు? అన్నాడట.
76. సవతాలి కుండనైనా ఉడుకుతానన్నది గాని, తోడికోడలి కుండను ఉడుకనన్నదిట.
77. సవతితల్లికి బిడ్డలు పోతేనేమి? సొమ్ముల కాపువానికి బక్కలు (బక్కగొడ్లు) పోతేనేమి?
78. సవతికి సంకెళ్ళు, నాకు పిల్లెండ్లు.(పిల్లెండ్లు=ఆభరణాలు, కాలివేళ్ళను పెట్టుకొనేవి).
79. సవతి సాగనీయదు, ఏరా లెచ్చనీయదు.
80. సవరణ సంతకుపోతే, ఏకులబుట్ట ఎదురుగా పోయిందట.
81. సవరదీసినకొద్దీ నిక్కినట్లు.
82. సవాసేరులో బోడిపరాచకమా?
83. సస్యాధిపతివా? సామ్రాజ్యాధిపతివా?
84. సహనముంటే పశ్చాత్తాపానికి చోటులేదు.


సా


85. సాకు (సాకులు) మేకవుతుంది.
86. సాకులు చెప్పినవానికి కాసు, ఇల్లుకప్పిన వానికి దుగ్గాని.
87. సాగింది నిజము, సాగనిది దబ్బఱ (కల్ల).
88. సాగితే చాపకిందికి ఆరు కుంపట్లు, తొమ్మిది నెగళ్ళు.
89. సాగితే నియోగం, సాగకపోతే చచ్చేయోగం.
90. సాగితే పాకనాటివారు, సాగకున్న మోటాటివారు.
91. సాగితే బండి, సాగకపోతే మొండి.
92. సాగితే బొంకు, సాగకపోతే రంకు.
93. సాగితే సాగించుకోమన్నారు, జారితే పడమన్నారు.
94. సాగినప్పుడు పడుదునా? త్రాగినప్పుడు పడుదునా?
95. సాగినమ్మ చాకలితో సరసం ఆడితే తప్పులేదు, సాగనమ్మ సంసారితో మాట్లాడినా తప్పే.
96. సాగినమ్మ చాకలివాడితో పోతే అది వ్రతమేమో అనుకున్నారట.
97. సాగువాటు చాలనాళ్ళాయె, గొగుకూర తెండమ్మా గోక్కు తిందామన్నదిట.
98. సాటీమ్మ సరిగా పెట్టుకుంటే, ఊరి అమ్మ ఉరిపెట్టుకున్నదట.
99. సాటివారితో సరిగంగ స్నానాలు చేస్తుంటే, ముసలి మొగుణ్ణి కాస్తా మొసలెత్తుక పోయిందట.
100. సాతానికీ, జంగానికీ సయ్యోధ్యత కుదురుతుందా?

Saturday, February 11, 2012

సామెతలు 90


1. శివరాత్రికి జీడికాయ, ఉగాదికి ఊరగాయ.
2. శివరాత్రికి శివలింగాలంత మామిడికాయలు.
3. శివరాత్రి వాడింటికి ఏకాదశి వాడొచ్చినట్లు.
4. శివు డియ్యకున్న సిద్ధలింగ మిచ్చునా?
5. శివిడు పురుషుడైన శ్రీలకు జిక్కునా?
6. శివిని ఆఙ్ఞ లేనిదే చీమైనా కుట్టదు.
7. శిశువుకు దక్కని స్తన్యం వలె.
8. శిష్యా! శిష్యా! నా కాళ్ళకు చెప్పులున్నవా? అంటే, నక్ష్త్ర మందలం మధ్య ఎక్కడా కనపడలేదు అన్నాడట. (బిఱ్ఱుగా తిని తల వంచలేక).
9. శిష్యా వెనుక గుద్దరా అంటే, వెనుక గుద్దగాక మొగముంటుందా? స్వామీ అన్నాడట శిష్యుడు.
10. శిష్యున కెక్కడ సందేహమో, గురువు కక్కడే అనుమానం.


శీ

11. శీలములేని సౌందర్యము తావిలేని పువ్వు వంటిది.


శు


12. శుద్ధ మనసులేక పూజసేయుటే సూకరవేత్తి.
13. శుభం పలకరా, పెంద్లికొడుకా! అంటే పెళ్ళికూతురుముండ ఎక్కడున్నదన్నాడట.
14. శుభం పలకరా, పెంద్లికొడుకా! అంటే - పెండ్లికి వచ్చిన ముత్తైదువలంతా నా పెద్దపెండ్లాలు అన్నాడట.
15. శుభం పలకరా మంకెన్నా అంటే, పెండ్లికూతురుముండ ఎక్కడ చచ్చింది అన్నాడట.
16. శుభం పలకరా మంకెన్నా అంటే, ఎవడాలితాడు తెగితే నాకేమి? నాకువేసే పిండాకుడు నాకేస్తే, అయిరేని కుండలకాడ చచ్చినట్టే తొంగుంటా నన్నాడట.
17. శుభం పలకరా మంకెన్నా అంటే, చెల్లిముండకు పెళ్ళెప్పుడు అన్నాడట.
18. శుభాలు ముంచి, దీపాలు ఆర్పినట్లు.
19. శుష్కప్రియాలు, శూన్య హస్తాలు.


శూ


20. శూద్రపొట్టా తాములపాకుకట్టా, పొగాకుపట్టా, ఎప్పుడు తడుపుతూ ఉండాలి.
21. శూద్ర సంతర్పణ, బ్రహ్మణ సేద్యము.


శె


22. శెట్టిగారు సింగారించుకునే లోపల ఊరంతా కొల్లబోయిందట.
23. శెట్టిగారూ, తుమ్మితే ఏమనుకుంటారు? అని త్రిమూర్తులు మారు వేశంలో వచ్చి అడిగితే, జలుబు చేసిందని అనుకుంటాను-అన్నాడట.
24. శెట్టిగారూ, మాలో ఎవరు బాగుంటారు? అని లక్ష్మీదేవి, దరిద్రదేవి వచ్చి అడిగితే, చినక్క లోపలికి వస్తే బాగుంటుంది, పెద్దక్క బయటకిపోతే బాగుంటుంది - అన్నాడట.


శే


25. శేరుదొరకు మణువుబంతు.
26. శేషాయలెస్స అంటే, గరుడాయలెస్స అన్నట్లు.


శొ


27. శొంఠి లేని కషాయమా?


శో


28. శోభనం నాటి ముచ్చట్లు లంఖణంనాడు తలచినట్లు.


శ్మ


29. శ్మశానానికి పోయిన శవం తిరిగిరాదు.


శ్యా


30. శ్యామలాకారుడమ్మా! ఈ బిడ్డ శానాళ్ళు బతుకడమ్మా.
31. శ్యామలకోరల పున్నానికి కోటొక్కపుఱ్ఱె బొట్టి నోముతుండట.


శ్రా


32. శ్రార్ధానికి అంటు లేదు, యఙ్ఞానికి ఎంగిలి లేదు.
33. శ్రావణంలో శనగల జోరు, భాద్రపదంలో బాధలపోరు.


శ్రీ


34. శ్రీవైష్ణవుడు ముడ్డి చెరువులో కడగగానే అది సదాచారమగునా?
35. శ్రీయుతులు నన్నూట యిరవై (420) (420=భారత శిక్షాస్మృతిలో 420-వ నిబంధన మోసమునకు శిక్ష విధించునది. అంటే మోసగాడు.
36. శ్రీరంగం రోకలి చేతులమీద నిలువదు.
37. శ్రీరంగంలో పుట్టిన బిడ్డకు తిరువాయిమొళి నేర్పాలా? (తిరువాయిమోళి = నాలాయిరం (నాలుగువేలు) అను ద్రావిడ ప్రభందంలోని పాచురములు (పద్యములు)).
38. శ్రీరంగనీతులు చెప్పేవారేగానీ, చేసేవారు లేరు.
39. శ్రీరామరక్ష నూరేండ్లాయస్సు.
40. శ్రీరామ లంకలో బోడికోతి.
41. శ్రీరాముడు మానవాడైతే, చీడపురుగు లేమిచేస్తవి?
42. శ్రీవైష్ణవుడు ముడ్డి కడిగితే, రెండుచేతులకూ పని. ( కుడిచేతితో నీళ్ళు ఎడమచేతిలో పోసుకొని కడుగుకొందురు, పురచేయి నీళ్ళను తాకి మయిల చేయరాదని).


శ్రు


43. శ్రుతిమించి రాగాన పడినట్లు.
44. శ్రుతిలేని పాట, సమ్మతిలేని మాట.
45. శ్రుతిలేని పాట, మతిలేని మాట.


శ్వా


46. శ్వాస ఉండేవరకు ఆశ ఉంటుంది.




47. షండున కబ్బిన చాన వలె.
48. షండునికి రంభ దొరకినట్లు.(నపుంసకునికి)




49. సంకటాల విత్తు - సానిదాని పొత్తు.
50. సంకటాలు తగిలించుకొని మీసాలు పీక్కుంటే ఏమవుతుంది?
51. సంక నాకేవాణ్ణి సంభావన అడిగితే, పొర్లించి పొర్లించి ముడ్డి నాకినాడట.
52. సంకురాత్రి మబ్బులు మాలవాళ్ళ ఉబ్బులు.
53. సంక్రాంతికి చంకలెత్తకుండా చలి.
54. సంక్రాంతి పండుగకు సంకెళ్ళలోని వాళ్ళూ వస్తారు.
55. సంగాం కొమ్మ చక్కగా ఎత్తినట్లు. (సంగాం కొమ్మ= సంగములో పెద్దరాతి స్థంభమును ఎత్తి తిరునాళ్ళ ప్రారంభింతురు. పెన్నలో బొగ్గారు, బీరావుటెరు కలిసే సంగమం ఇది).
56. సంగీతం, పురుషుని హృదయంలో అగ్నిని రగుల్కొల్పాల - స్త్రీనేత్రంలో భాష్పముల నింపాల.
57. సంగీతము చేత సెట్టి బేరసారము లుడిగెన్ (బంగారువంటి కోమటి సంగీతముచేత బేరసారము లుడిగెన్).
58. సంగీత విద్యకు చాకలెల్లి.
59. సంచిలాభం చిల్లి కూదతీసినది.
60. సంచీ విప్పేవఱకు చల్లబడితే, మూత విప్పేవఱకు మాటలు పోతవి.
61. సంజకు, లంజకు రాగము నిలకడగా నిల్చునా? (రాగము=ఎరుపు, ప్రేమ).
62. సంతకు దొంగయితే చీరలమ్మే దెక్కడ?
63. సంతకు దొంగలయితే, చోళ్ళెక్కడ అమ్ముకోను?
64. సంతకు పోయివచ్చిన ముఖం మాదిరి (వాడిపోయి వత్తురు - తిరునాళ్ళకు పోయి వచ్చినట్లు).
65. సంతన లేని ఇల్లు చావడికొట్టం.
66. సంత పాతతొత్తు సన్యాసి నెఱుగునా?
67. సంత మెఱ్గు సాని ఎఱుగును.
68. సంతలో కొడితే సాక్షులెవరు?
69. సంతళొ బేరము లచ్చికి గాజులకు సరి.
70. సంతానానికని సప్తసాగరయాత్ర వెడితే, ఉప్పునీరు తగిలి ఉన్నదికాస్తా ఊడ్చుక పోయిందట.
71. సంతోషం సగం సత్తువ
72. సంతోషము సగం బలం.
73. సంతోషానికి సాకు లేదు, ఆలోచన కంతులేదు.
74. సందడిలో సడేమియా, నీకూ నాకూ లడేమియా.
75. సందడిలో సమారాధన! (చేసినట్లు).
76. సందాయ సందాయ అంటే చిచ్చాయ చిచ్చాయ అన్నదట.
77. సందుజూచి పెట్టెలు దించినట్లు (పీర్ల పెట్టెలు).
78. సందు దొరికితే, చావడికొట్టం చంక బెట్టినట్లు.
79. సంధ్య వార్చినావురా? అంటే, ఊరివెలుపల గుంటలో వార్చినా నన్నాడట. అయితే ఆ గుంటలో నీళ్ళు లేవే? అంటే, చాకలి సుబ్బుడు ఉన్నవని చెప్పినాడు నాయనా! అన్నాడట.
80. సంపద గలదేని సన్నిపాతము పూను.
81. సంపదగలిగినవాని సన్నిపాతం వలె.
82. సంపదగలిగిన్ తల్లికి వేకటిగాని తీరదు.
83. సంపదలున్న నాడే బంధువుల రాక, చెరువు నిండినవాడే కప్పల చేరిక.
84. సంపదలో మరపులు, ఆపదలఓ అఱపులు.
85. సంపద స్నేహితులను కల్పించును, దరిద్రము వారిని ఒకటిగా బంధించును.
86. సంపద ఒకరిది, అనుభవం ఇంకొరరిది.
87. సంబరపు చలిగాలికి ఎదురువాకిలి వలె.
88. సంబరానికి సోకి పోసికుంటే, కిక్క జమిడికే ఏనుకపోయిందట (జమిడికే=జంటాయికే).
89. సంభావనలో వచ్చిన పావలా లోటు, నేతిలో తీస్తా నన్నట్టు.
90. సంసారం గట్టి, మెడ ఒట్టి.
91. సంసారం గుట్టు, వ్యాధి రట్టు.
92. సంసారం జానెడు, ఖర్చు బారెడు.
93. సంసారం బాగాలేదని సన్యాసం పుచ్చుకుంటే, బూడిద బుఱ్ఱకాయ గాడిద బరువైనాయట.
94. సంసారం లేనివారికి సరసాలెక్కువ.
95. సంసారం సాగనిది ఆడదాని వ్రాత, పిల్లలు బ్రతకనిది మొగవాని వ్రాత.
96. సంసారికి సాగు వాటు, సన్యాసికి జోగు వాటు.
97. సంసారి తిరిగి చెడును, సన్యాసి (జోగి) తిరుగక చెడును.
98. సంసారి దుఃఖి, సన్యాసి సుఖి.
99. సంసారి బీద గానీ చేను బీద గాదు.
100. సంసారి సైయ్ - సన్యాసి సైయ్ అన్నాడట చలికిచచ్చే సన్యాసి.

Tuesday, February 7, 2012

సామెతలు 89


1. వెలుగు నీడ, గ్రామం తోడు.
2. వెలుగు లేకున్న చీకటి లేదు, చీకటి లేకున్న వెలుగు లేదు.
3. వెలుగే చేనుమేస్తే కాచేవా రెవరు? (వెలుగు=కంచె, కర)
4. వెలుతురుకట్టెల (పుల్లల) వెలుగని వెలిగించు కొంటారా? (వెలుతురుకట్టె= ఒక అడవిచెట్టు పుల్లలు, బెరడుతీసి వెలిగించిన చమురుబోసిన దివిటీవలె వెలుగుచుండును).
5. వెలుపల వేడుక, లోపల కసపు.
6. వెల్లకిత్తలా పడుకుని ఉమ్మివేస్తే (ముఖం)మీద పడుతుంది.
7. వెల్లకిలా వేసి పొడిస్తే ఒక్క దెబ్బకే చస్తున్నదని సన్యాసుల మయిన మేమెందుకు చెప్పడం.
8. వెల్లటూరిలో ఎద్దును, పరుచూరులో పడుచును ఇవ్వకూడదు.
9. వెల్లుల్లి వనానికి జోరీగ, పాడూరికి దరిబేసి రాజులు (దరిబేసి= దర్ వేష్ అను ముస్లిం సన్న్యాసి గణము; నలుచదరపు రంగురంగుల పేలికలతో బొంత కుట్టుకొందురు. భిక్షగాడు లేక దరిద్రుడని భావము).
10. వెళ్ళిపొమ్మంటే, పెళ్ళికి వెళ్ళుదా మన్నట్లు.
11. వెళ్ళిపొమ్మంటే చూరుపట్టుకొని వ్రేళ్ళాడినట్లు.


వే


12. వేగీవేగనమ్మ వేకువజామున ముట్టయితే, తెలివిగలమ్మ తెల్లవారుజామున ముట్టయిందట.
13. వేగీవేగని పెసరపప్పు, వెనుకవచ్చిన పెండ్లాము రుచి.
14. వేగుకు ముందు చీకట్లు దట్టమైనట్లు.
15. వేటకాని ఇల్లు వెఱవక కుందేలు సొచ్చినట్లు.
16. వేచని కందిపప్పు, అవివేకుని మెప్పు.
17. వేటుకు వేటు, మాటకు మాట.
18. వేడికోర్వలేనమ్మ సహగమనం చేస్తానన్నదిట.
19. వేడినీళ్ళకు ఇల్లు కాలునా?
20. వేడినీళ్ళకు చన్నీళ్ళు, చన్నీళ్ళకు వేడినీళ్ళు తోడయినట్లు.
21. వేసేవి పులిగురకలు, మేసేవి గడ్డిపరకలు.
22. వేస్తివిరా కన్నం అంటే, చేస్తివిలే కాపురం అన్నట్లు.
23. వేస్తే మునగకొయ్య, తీస్తే చండ్రకొయ్య (చండ్ర=చాలా బాగ కాలేకొయ్య).
24. వేళ్ళపై నీళ్ళుపోసినా కొసలకే (చెట్లకు).


వై


25. వైదీకపు పిల్లీ! వ్రత్తిపలకవే అంటే, మ్ర్యావ్ మ్ర్యావ్ అన్నదట.
26. వైదీకుని చేతి విడిమాయె వనిత బ్రతుకు.
27. వైదీకి వైద్యంలో చచ్చినా ఒకటే, బ్రతికినా ఒకటే.
28. వైద్యం నేర్వనివాడు, వానకు తడియనివాడు లేడు.
29. వైద్యుడా! నీ సంచీలో వేడినీళ్ళు ఉన్నవా అన్నట్లు.
30. వైద్యుడి పెండ్లాముగూడా ముండమోసేదే అన్నాడట.
31. వైద్యుడు మొదట తన వ్యాధిని పోగొట్టుకోవాల.
32. వైద్యుడు రోగాలు కోరు, వైశ్యుడు కరువు కోరు.
33. వైద్యుని పేరుచెప్పితే వ్యాధిపోవునా?
34. వైద్యుని భార్యకే భగంధర రోగము.
35. వైరాగ్యం ముదిరితే, వారవనితకూడా తల్లితో సమానం.
36. వైరికి గానీ వడ్లు మొదగవు.
37. వైష్ణవుని మెడలో రుద్రాక్షలు కట్టినట్లు.
38. వైశ్యుల పెండ్లిలో వితరణలేదు.
39. వైష్ణవులలో రామభద్రయ్య, శైవులలో వీరభద్రయ్య, స్మార్తులలో వట్టి భద్రయ్య.
40. వైష్ణవులలో లింగయ్య ఉండడుగానీ, శైవులలో రామలింగయ్య ఉంటాడు (పేర్లు).


వ్య


41. వ్యర్థమైన సొమ్ము వ్యర్థుల చేరురా.
42. వ్యవసాయం వెఱ్ఱివాని (గుడ్డివాని) చేతి రాయి.
43. వ్యవసాయం ఏలిననాటి శని, భార్య జన్మశని.


వ్యా


44. వ్యాది దెలియలేని వైద్యుడేరికినేల?
45. వ్యాధి పీడితుడు దైవచింతనచేయు.
46. వ్యాధి రట్టు సంసారం గుట్టు.
47. వ్యాధి వచ్చినవాడు వెఱ్ఱిబట్టినవాడు ఒకటి.
48. వ్యాపారం చమురు వంటిది, కాబట్టే దాంట్లో మరేదీ ఇమడదు.
49. వ్యాధికి మందుగానీ విధికి మందా?
50. వ్యాధిహీనునికి పరవైద్యుని చెలిమేల?
51. వ్యాపారం జోరుగా సాగిపోతున్నది, రెండోబఱ్ఱెను అమ్మి డబ్బు పంపమన్నట్లు.
52. వ్యాపారి విత్తంబు వారకాంతలపాలు, కల్జువిత్తము రుంజుకాని పాలు (రుంజు=చర్మ వ్యాపారి).
53. వ్యాస ప్రోక్తమా? పరాశర ప్రోకతమా? అన్నట్లు.


వ్ర


54. వ్రతం చెడ్డా సుఖం (ఫలం) దక్కవలె.


వ్రా


55. వ్రాత కరణమా? మేత కరణమా?
56. వ్రాతగదే కూతురా! అంటే, కోతిమొగుడే అమ్మా అన్నట్లు.
56. వ్రాత దైవమండ్రు, చేత పౌరుషమండ్రు.
57. వ్రాత బలి గోరును.
58. వ్రాత రాజ్యమేలాలని ఉంటే, గ్రహచారం (కర్మం) గాడిదల నేలమన్నదట (మేపమన్నదట).
59. వ్రాత రానివాడు కోత (స)కరణం, వ్రాతా కోతా రానివాడు మేతకరణం.
60. వ్రాత వెంతగాని వరమీదు దైవంబు.
61. వ్రాసే వాణ్ణి, కోసేవాణ్ణి, గీసేవాణ్ణి నమ్మరాదు.




62. శంకులో పోస్తే తీర్థం, పెంకులో పోస్తే నీళ్ళు.
63. శంఖంలో (తో) పోస్తేగానీ తీర్థం కాదు.
64. శకునంవేళ ఎక్కడికని అడుగకూడదు గానీ ఎక్కడికో చెప్పిపో అన్నట్లు.
65. శక్తి ఎవరిసొమ్ము యుక్తిచే సాధింప.
66. శక్తిచాలనివాడు సాధుత్వము వహించు.
67. శఠగోపం లేకుంటే నా శంఠంపోయేగానీ ఇంట్Yఇకిపోయి గంటె బోర్లించుకుంటాను.
68. శతకోటి దరిద్రాలకు అనంతకోటి ఉపాయాలు.
69. శతాపరాధములకు సహస్త్రదండనములు లేవు.
70. శనగలు తిని చేయి కడుగుకొన్నట్లు.
71. శని పట్టితే ఏడేళ్ళు, నేను పట్టితే పద్నాలుగేళ్ళు.
72. శనిపీనుగా తనిగా పోదు (తనిగా=ఒంటరిగా)
73. శనివారం వాన శనివారమే విడుచును.
74. శని విఱగడ, పని ఒబ్బిడి.
75. శనేశ్వరానికి నిద్ర ఎక్కువ, దరిద్రానికి ఆకలెక్కువ.
76. శయనైకాదశి తెలిసినవాడే శాస్త్రకారుడు.
77. శరణార్థిని లింగప్పా! అంటే, కందులు మూడుమాడలు అన్నాడట; చిన్నాపెద్దా బాగున్నారా? అంటే, పప్పు లక్కవలే ఉడుకుతుంది అన్నాడట.
78. శరత్కాలవర్షం, గృపణుని ఔదార్యం వంటిది.
79. శరము చాటేడు, చెప్పులు మూటెడు.
80. శరము తప్పిన చెవులు వినరావు, గుణము తప్పిన కళ్ళు కానరావు.
81. శల్య సారథ్యం.
82. శవం బరువని శష్పాలు బెరికి వేసినట్లు.
83. శవానికి చేసిన అలంకారం వలె.


శా


84. శాంతము లేక సౌఖ్యము లేదు, దాందునికైనా, వేదాంతునికైనా.
85. శాగరోకలి యిరుగు పెట్టినట్లు.
86. శాపాలకు చచ్చినవాడు, దీవనలకు బ్రతికినవాడు లేడు.
87. శాఫాళు ఊత్సవాలవంటివి, అవి ఊరేగి ఊరేగి బయలుదేరిన చోటుకే వచ్చిచేరును.
88. శాస్త్రం తప్పు, చచ్చేది నిజం.
89. శాస్త్రప్రకారం విషయిస్తే కుక్కమూతి బిడ్డలు పుట్టినట్లు.
90. శాస్త్రులవారింట పుట్టి, సోమయాజుల వారింట మెట్టి, లవణమంటే దూడరేణమని (పేడని) ఎఱుగనా? అన్నదట.
91. శాస్త్రులవారు కొడుకు బ్రతికి నిర్వాహకుడే, చచ్చీ నిర్వాహకుడే (నిర్వాహకుడు= మోసెవారు లేరని, బాగా నిర్వహించుకొనేవాడని అర్ధాంతరము).


శి


92. శింగిడి లేస్తే పదిహేనుదినాల వర్షం (శింగిడి= ఇంద్రధనుస్సు).
93. శుఖి శిఖిల మీద మిడతలు చెనసి(గి)నట్లు.
94. శిర సుందగ మోకాటికి సేనలు బోసినట్లు.
95. శిలాభోగం, స్థలభోగం, నరా(ర)భోగం అన్నారు.
96. శివరాత్రికి చలి శివశివా! అనిపోతుంది.
97. శివరాత్రికి చంక లెత్తనీయదు (చలి).
98. శివరాత్రికి చింతగింజలంత చలి.
99. శివరాత్రికి చింతాకంత వెట్ట.
100. శివరాత్రికి జీడిపిందె, ఊగాదికి ఊరుగాయ.

Wednesday, February 1, 2012

సామెతలు 88


1. వీసం గల రెడ్డికి విడువా, ముడువా సరిపోయింది.
2. వీసానికి వాసిన్నర అయితే, దూలన్నర ఎంత?
3. వీసెడు చింతపండు పాసంగానికే సరిపోయింది. (పాసంగం=పడికట్టుట, దాళా,తక్కెడ తూకం మొదట సరిచేయుట).


వృ


4. వృథా బోడ (సన్నాసి) వైతివి, పొందవైతివి.
5. వృధనారి పతివ్రత.
6. వృధ వైద్యం - బాల జోస్యం.
7. వృష్టికి ప్రమాణం ఉత్తరహస్తలు (కార్తెలు).


వె


8. వెంకటరెడ్డే కంకి కొరికితే, వెంటవచ్చినవాండ్లూ రకుంటారా?
9. వెంకన్న తిండి జూచిన అంకాళ్ళమ్మకును సైతమరగుండె పడున్.
10. వెంకయ్య వేమవరం వెళ్ళనూ వెళ్ళాడు, రానూ వచ్చాడు.
11. వెంకి పెళ్ళి సుబ్బి చావు కొచ్చింది.
12. వెంట పోయినా వెనుక పోరాదు.
13. వెంటపోయైనా చూడాలి, యింట ఉండైనా చూడాలి.
14. వెంట రావద్దంటే, ఎత్తుకోమని ఏడ్చాడట (బిడ్డ).
15. వెంట్రుకకన్నా ఏడుపాళ్ళు సన్నం, రోకలికన్నా ఏడుపాళ్ళు లావు.
16. వెంట్రుక పట్టుకొని ప్రాకులాడినట్లు.
17. వెంట్రుకలు పెరికివేయగానే పీనుగు తేలిక అవుతుందా?
18. వెంట్రుక లున్నమ్మ ఏకొప్పైనా పెట్టుతుంది.
19. వెండి బేరమాడుతూ బంగారు కొసరినట్లు.
20. వెంపలి పూస్తేనేమి, కాస్తేనేమి?
21. వెంపలి చెట్లకు దోట్లు వేసినట్లు.
22. వెక్కిరించబోయి బోర్లపడినట్లు.
23. వెచ్చంగా ఉంటే ఏరుకతింటారు, పచ్చంగా ఉంటే పారిపోతారు.
24. వెట్టికి కని వెలుగులో పాఱవేసినట్లు.
25. వెట్టికి గదరా పోలా! అంటే, ఏడవక తప్పడే అయ్యా! అన్నట్లు.
26. వెట్టికి చెపితే వేగుదాకా చెప్పమన్నట్లు.
27. వెట్టికి పుట్టినబిడ్డ నెత్తికి లేక ఏడ్చిందట.
28. వెట్టి గుఱ్ఱం, తంగెడు బఱ్ఱె.
29. వెట్టి గొలువరాదు విభుడెంత ఘనుడైన.
30. వెట్టి మూటకీ, పంక్తి భోజనానికి ముందుగా వెళ్ళాలి.
31. వెట్టికి వెల ఏది?
32. వెతకివెతకి వెయ్యి బళ్ళమీద వంటలక్కను తెస్తే, తగిలేని మిగిలేని తోటకూరకి తొడలోతు ఎసరు పెట్టిందట.
33. వెదకి వెదకి యతడు వెఱ్ఱియై చెడిపోయె.
34. వెదకు అదను అయితే, వెలుగులో చల్లినా మంచిదే (వెద=విత్తనము చల్లుట).
35. వెదుక బోయిన తీగ కాలికి తగిలినట్లు.
36. వెదుక బోయిన తీర్థ మెదురైనట్లు.
37. వెధవ ముండకైనా వేవిళ్ళు తప్పవు.
38. వెధవముండా! వేరుంద మన్నట్లు.
39. వెనుక గుద్దరా శిష్యా! అంటే, వెనుక గుద్దగాక మొగం ఉంటుందా స్వామి- అన్నాడట.
40. వెనుక తుమ్ము ముందుకు మంచిది.
41. వెన్నకు పండిచ్చి, దూలాలు కంకిననాడు.
42. వెన్నకు కళ్ళువచ్చి, ఏకులు కమికిన నాటికిగద!
43. వెన్న కత్తి దెబ్బకోర్చునా?
44. వెన్న కొద్దీ నెయ్యి.
45. వెన్న చేతబట్టుకొని నేతికి వెదకినట్లు.
46. వెన్న తిన్నవాడు వెళ్ళిపోతే, చల్ల దాగినవాని చావమోదినట్లు.
47. వెన్నతో కొట్టిన వానిని రాయితో కొట్టినట్లు.
48. వెన్న దగ్గఱ ఉంచుకొని, నేతికి తడుముకొన్నట్లు.
49. వెన్నను సన్నగా నూరినట్లు.
50. వెన్న పెట్టితే మింగలేడు, వేలు పెడితే కఱవలేడు (కొఱకలేడు).
51. వెన్నబడే సమయానికి బాన పగిలినట్లు (బాన=తరికుండ).
52. వెన్నముద్ద కేల వేడినీరపు పొందు?
53. వెన్నముద్ద పారవేసి వేళ్ళు నాకినట్లు.
54. వెన్నయుండ నేతికెవరైన వ్యసనపడుదురా?
55. వెన్నలా దున్నితే వెన్నులకేమి కొదువ? (వెన్నులు కొండలాది).
56. వెన్నలో వెంట్రుక తీసినట్లు.
57. వెన్ను మీద గువ్వ (గూబ; అరిష్టము) (వెన్ను=ఇంటివెన్నుగాడి).
58. వెన్ను ముదిరి పొర్లిన గొడ్డు ఎక్కువ పాలిస్తుంది.
59. వెన్ను మూరెడు, దంటు బారెడు.
60. వెన్నెల దినాల్లోనే అల్లో(ల్ల)నేరేడి పళ్ళు.
61. వెయ్యి ఆవులు కలవానికి ఒకటి (పాలి ఇవ్వక) తన్నిననేమి?
62. వెయ్యి ఆవు లున్నవానికి ఒకటి ఎగజేసితే నేమి?
63. వెయ్యి ఇండ్ల పూజారి వెతికినా దొరకడు.
64. వెయ్యి కన్నులు రేయికుంటే, పగటికేమో ఒకతే (చుక్కలు, సూర్యుడు).
65. వెయ్యి కాకుల కొకే రాయి.
66. వెయ్యి పుట్ల వడ్లకు ఒక చిలుకపురుగు చాలు.
67. వెయ్యి మోపులు వేకువజాము కట్టకు లోకువే.
68. వెయ్యి మోపులు మంచుమోపుకు లోకువే.
69. వెయ్యి రూపాయిలు కావలెనా? వెధవ తోడబుట్టువు కావలెనా?
70. వెయ్యి రూపాయలు పెట్టి ఎద్దును కొన్నా, ముల్లుకఱ్ఱ ఉండాల.
71. వెయ్యి రూపాయిలు పెట్టి ఏనుగును కొని, అరవీసం అంకుశానికి పాలు మాలినట్లు.
72. వెరపింపగాబోయి వెరచినట్లు.
73. వెఱ్ఱి కుక్కను బట్టి వేటాడవచ్చునా?
74. వెఱ్ఱి కుదిరింది, రోకలి తలకు చుట్టమన్నాడట.
75. వెఱ్ఱి గుద్దకు వేపాకు కడితే, దూడా బఱ్ఱె దూసుక తిన్నవట.
76. వెఱ్ఱి గుద్దకు వేపాకు కడితే, ఊరి బఱ్ఱెగొడ్లన్ని వెంటబడినవట.
77. వెఱ్ఱిది వెంకటమ్మ మనువుపోయి మళ్ళీ వచ్చింది.
78. వెఱ్ఱిదైన కుక్క వేసారి దిరుగురా.
79. వెఱ్ఱిపెయ్యకు తొఱ్ఱిపెయ్య తోడు.
80. వెఱ్ఱిముండ వేడుక చూడబోతే, వెతక నిద్దరు, ఏడువ నిద్దరు.
81. వెఱ్ఱిమొద్దుకేల వేదశాస్త్రాలు?
82. వెఱ్ఱివాడి పెళ్ళాం వాడకల్లా వదినే.
83. వెఱ్ఱివాడు ఏతాం తొక్కినట్లు.
84. వెఱ్ఱివాడు వెఱ్ఱివాడు అంటే, వెక్కి వెక్కి ఏడ్చినాడట.
85. వెఱ్ఱివాని చేతిరాయి తగిలెనా తగులును, తప్పెనా తప్పును.
86. వెఱ్ఱి వేయి విధాలు, పైత్యం పదివేల విధాలు.
87. వెలమ నీల్గు, బరపట గంజి, తెడ్డు తేరా దేవుకతిందాం.
88. వెలమ మెచ్చిన ముచ్చట జెప్పు - అలిగిన ప్రాణహాని దెచ్చు.
89. వెలమ చెలిమి కలలోకన్నా కలిమి వంటిది.
90. వెలమ పొందు వెయ్యేండ్లు చేసినా కాసు వీసమైనా కానరాదు.
91. వెలమల వితరణ, సాతాని శాస్త్రవాదము.
92. వెలమలున్న ఊరు - కొంగలున్న మఱ్ఱి - ఒకటి.
93. వెలమవారి పెండ్లికొడుకు మారడుగానేరడు, ఉన్నదంతా ఊడ్చిపెట్టు.
94. వెలయాలి మాట - కలలోని మూట.
95. వెల సులభం, ఫల మధికం.
96. వెలిగొండవంటి తండ్రికంటే, ఏకులబుట్టవంటి తల్లిమేలు.
97. వెలిచవుల్ గొనుకాంత వెరువదు నిందుకు.
98. వెలిపొలమును, వెధవపిల్లను వదలకూడదు.
99. వెలుగుకన్న దిక్కు వేరెవరున్నారు?
100. వెలివాడలో వేదఘోష ఉంటుందా?