సామెతలు 89

1. వెలుగు నీడ, గ్రామం తోడు.
2. వెలుగు లేకున్న చీకటి లేదు, చీకటి లేకున్న వెలుగు లేదు.
3. వెలుగే చేనుమేస్తే కాచేవా రెవరు? (వెలుగు=కంచె, కర)
4. వెలుతురుకట్టెల (పుల్లల) వెలుగని వెలిగించు కొంటారా? (వెలుతురుకట్టె= ఒక అడవిచెట్టు పుల్లలు, బెరడుతీసి వెలిగించిన చమురుబోసిన దివిటీవలె వెలుగుచుండును).
5. వెలుపల వేడుక, లోపల కసపు.
6. వెల్లకిత్తలా పడుకుని ఉమ్మివేస్తే (ముఖం)మీద పడుతుంది.
7. వెల్లకిలా వేసి పొడిస్తే ఒక్క దెబ్బకే చస్తున్నదని సన్యాసుల మయిన మేమెందుకు చెప్పడం.
8. వెల్లటూరిలో ఎద్దును, పరుచూరులో పడుచును ఇవ్వకూడదు.
9. వెల్లుల్లి వనానికి జోరీగ, పాడూరికి దరిబేసి రాజులు (దరిబేసి= దర్ వేష్ అను ముస్లిం సన్న్యాసి గణము; నలుచదరపు రంగురంగుల పేలికలతో బొంత కుట్టుకొందురు. భిక్షగాడు లేక దరిద్రుడని భావము).
10. వెళ్ళిపొమ్మంటే, పెళ్ళికి వెళ్ళుదా మన్నట్లు.
11. వెళ్ళిపొమ్మంటే చూరుపట్టుకొని వ్రేళ్ళాడినట్లు.

వే

12. వేగీవేగనమ్మ వేకువజామున ముట్టయితే, తెలివిగలమ్మ తెల్లవారుజామున ముట్టయిందట.
13. వేగీవేగని పెసరపప్పు, వెనుకవచ్చిన పెండ్లాము రుచి.
14. వేగుకు ముందు చీకట్లు దట్టమైనట్లు.
15. వేటకాని ఇల్లు వెఱవక కుందేలు సొచ్చినట్లు.
16. వేచని కందిపప్పు, అవివేకుని మెప్పు.
17. వేటుకు వేటు, మాటకు మాట.
18. వేడికోర్వలేనమ్మ సహగమనం చేస్తానన్నదిట.
19. వేడినీళ్ళకు ఇల్లు కాలునా?
20. వేడినీళ్ళకు చన్నీళ్ళు, చన్నీళ్ళకు వేడినీళ్ళు తోడయినట్లు.
21. వేసేవి పులిగురకలు, మేసేవి గడ్డిపరకలు.
22. వేస్తివిరా కన్నం అంటే, చేస్తివిలే కాపురం అన్నట్లు.
23. వేస్తే మునగకొయ్య, తీస్తే చండ్రకొయ్య (చండ్ర=చాలా బాగ కాలేకొయ్య).
24. వేళ్ళపై నీళ్ళుపోసినా కొసలకే (చెట్లకు).

వై

25. వైదీకపు పిల్లీ! వ్రత్తిపలకవే అంటే, మ్ర్యావ్ మ్ర్యావ్ అన్నదట.
26. వైదీకుని చేతి విడిమాయె వనిత బ్రతుకు.
27. వైదీకి వైద్యంలో చచ్చినా ఒకటే, బ్రతికినా ఒకటే.
28. వైద్యం నేర్వనివాడు, వానకు తడియనివాడు లేడు.
29. వైద్యుడా! నీ సంచీలో వేడినీళ్ళు ఉన్నవా అన్నట్లు.
30. వైద్యుడి పెండ్లాముగూడా ముండమోసేదే అన్నాడట.
31. వైద్యుడు మొదట తన వ్యాధిని పోగొట్టుకోవాల.
32. వైద్యుడు రోగాలు కోరు, వైశ్యుడు కరువు కోరు.
33. వైద్యుని పేరుచెప్పితే వ్యాధిపోవునా?
34. వైద్యుని భార్యకే భగంధర రోగము.
35. వైరాగ్యం ముదిరితే, వారవనితకూడా తల్లితో సమానం.
36. వైరికి గానీ వడ్లు మొదగవు.
37. వైష్ణవుని మెడలో రుద్రాక్షలు కట్టినట్లు.
38. వైశ్యుల పెండ్లిలో వితరణలేదు.
39. వైష్ణవులలో రామభద్రయ్య, శైవులలో వీరభద్రయ్య, స్మార్తులలో వట్టి భద్రయ్య.
40. వైష్ణవులలో లింగయ్య ఉండడుగానీ, శైవులలో రామలింగయ్య ఉంటాడు (పేర్లు).

వ్య

41. వ్యర్థమైన సొమ్ము వ్యర్థుల చేరురా.
42. వ్యవసాయం వెఱ్ఱివాని (గుడ్డివాని) చేతి రాయి.
43. వ్యవసాయం ఏలిననాటి శని, భార్య జన్మశని.

వ్యా

44. వ్యాది దెలియలేని వైద్యుడేరికినేల?
45. వ్యాధి పీడితుడు దైవచింతనచేయు.
46. వ్యాధి రట్టు సంసారం గుట్టు.
47. వ్యాధి వచ్చినవాడు వెఱ్ఱిబట్టినవాడు ఒకటి.
48. వ్యాపారం చమురు వంటిది, కాబట్టే దాంట్లో మరేదీ ఇమడదు.
49. వ్యాధికి మందుగానీ విధికి మందా?
50. వ్యాధిహీనునికి పరవైద్యుని చెలిమేల?
51. వ్యాపారం జోరుగా సాగిపోతున్నది, రెండోబఱ్ఱెను అమ్మి డబ్బు పంపమన్నట్లు.
52. వ్యాపారి విత్తంబు వారకాంతలపాలు, కల్జువిత్తము రుంజుకాని పాలు (రుంజు=చర్మ వ్యాపారి).
53. వ్యాస ప్రోక్తమా? పరాశర ప్రోకతమా? అన్నట్లు.

వ్ర

54. వ్రతం చెడ్డా సుఖం (ఫలం) దక్కవలె.

వ్రా

55. వ్రాత కరణమా? మేత కరణమా?
56. వ్రాతగదే కూతురా! అంటే, కోతిమొగుడే అమ్మా అన్నట్లు.
56. వ్రాత దైవమండ్రు, చేత పౌరుషమండ్రు.
57. వ్రాత బలి గోరును.
58. వ్రాత రాజ్యమేలాలని ఉంటే, గ్రహచారం (కర్మం) గాడిదల నేలమన్నదట (మేపమన్నదట).
59. వ్రాత రానివాడు కోత (స)కరణం, వ్రాతా కోతా రానివాడు మేతకరణం.
60. వ్రాత వెంతగాని వరమీదు దైవంబు.
61. వ్రాసే వాణ్ణి, కోసేవాణ్ణి, గీసేవాణ్ణి నమ్మరాదు.

శ

62. శంకులో పోస్తే తీర్థం, పెంకులో పోస్తే నీళ్ళు.
63. శంఖంలో (తో) పోస్తేగానీ తీర్థం కాదు.
64. శకునంవేళ ఎక్కడికని అడుగకూడదు గానీ ఎక్కడికో చెప్పిపో అన్నట్లు.
65. శక్తి ఎవరిసొమ్ము యుక్తిచే సాధింప.
66. శక్తిచాలనివాడు సాధుత్వము వహించు.
67. శఠగోపం లేకుంటే నా శంఠంపోయేగానీ ఇంట్Yఇకిపోయి గంటె బోర్లించుకుంటాను.
68. శతకోటి దరిద్రాలకు అనంతకోటి ఉపాయాలు.
69. శతాపరాధములకు సహస్త్రదండనములు లేవు.
70. శనగలు తిని చేయి కడుగుకొన్నట్లు.
71. శని పట్టితే ఏడేళ్ళు, నేను పట్టితే పద్నాలుగేళ్ళు.
72. శనిపీనుగా తనిగా పోదు (తనిగా=ఒంటరిగా)
73. శనివారం వాన శనివారమే విడుచును.
74. శని విఱగడ, పని ఒబ్బిడి.
75. శనేశ్వరానికి నిద్ర ఎక్కువ, దరిద్రానికి ఆకలెక్కువ.
76. శయనైకాదశి తెలిసినవాడే శాస్త్రకారుడు.
77. శరణార్థిని లింగప్పా! అంటే, కందులు మూడుమాడలు అన్నాడట; చిన్నాపెద్దా బాగున్నారా? అంటే, పప్పు లక్కవలే ఉడుకుతుంది అన్నాడట.
78. శరత్కాలవర్షం, గృపణుని ఔదార్యం వంటిది.
79. శరము చాటేడు, చెప్పులు మూటెడు.
80. శరము తప్పిన చెవులు వినరావు, గుణము తప్పిన కళ్ళు కానరావు.
81. శల్య సారథ్యం.
82. శవం బరువని శష్పాలు బెరికి వేసినట్లు.
83. శవానికి చేసిన అలంకారం వలె.

శా

84. శాంతము లేక సౌఖ్యము లేదు, దాందునికైనా, వేదాంతునికైనా.
85. శాగరోకలి యిరుగు పెట్టినట్లు.
86. శాపాలకు చచ్చినవాడు, దీవనలకు బ్రతికినవాడు లేడు.
87. శాఫాళు ఊత్సవాలవంటివి, అవి ఊరేగి ఊరేగి బయలుదేరిన చోటుకే వచ్చిచేరును.
88. శాస్త్రం తప్పు, చచ్చేది నిజం.
89. శాస్త్రప్రకారం విషయిస్తే కుక్కమూతి బిడ్డలు పుట్టినట్లు.
90. శాస్త్రులవారింట పుట్టి, సోమయాజుల వారింట మెట్టి, లవణమంటే దూడరేణమని (పేడని) ఎఱుగనా? అన్నదట.
91. శాస్త్రులవారు కొడుకు బ్రతికి నిర్వాహకుడే, చచ్చీ నిర్వాహకుడే (నిర్వాహకుడు= మోసెవారు లేరని, బాగా నిర్వహించుకొనేవాడని అర్ధాంతరము).

శి

92. శింగిడి లేస్తే పదిహేనుదినాల వర్షం (శింగిడి= ఇంద్రధనుస్సు).
93. శుఖి శిఖిల మీద మిడతలు చెనసి(గి)నట్లు.
94. శిర సుందగ మోకాటికి సేనలు బోసినట్లు.
95. శిలాభోగం, స్థలభోగం, నరా(ర)భోగం అన్నారు.
96. శివరాత్రికి చలి శివశివా! అనిపోతుంది.
97. శివరాత్రికి చంక లెత్తనీయదు (చలి).
98. శివరాత్రికి చింతగింజలంత చలి.
99. శివరాత్రికి చింతాకంత వెట్ట.
100. శివరాత్రికి జీడిపిందె, ఊగాదికి ఊరుగాయ.