Saturday, February 2, 2013

సామెతలు 95


శ్రీమతి సత్యవతీ రావు గంటి పంపిన సామెతలు


1. అందని పండ్లకు అఱ్ఱులు చాచినట్లు.
2. అందరికి నేను లొకువ నాకు నంబి లోకువ.
3. అంగిట బెల్లం ఆత్మలో విషం.
4. అంతా వట్టిది పట్టుతెరలే.
5. అంగడి బియ్యం తంగెడి కట్టెలు.
6. అందరూ ఘనులైన హరునకు తావేది?
7. అందాల పురుషుడికి రాగి మీసాలు.
8. అందరూ ఆ బుర్రలో విత్తనాలే.
9. అంబటి మీద ఆశ మీసాల మీద మొజు.
10. అంబలి థినువేళ అమృతమబ్బినట్లు.
11. అందరూ అయ్యోరులైతే చదివేదెవరు.
12. అక్కమ్మ స్రార్ధనికి అధిశ్రావణం.
13. అక్కలు లేచేవరుకు నక్కలు కూస్తాయి
14. అగసాలిని వెలయాలిని నమ్మరదు.
15. అగ్గువ బేరం నుగ్గు నుగ్గు.
16. అగడ్తలో పడ్డ కప్పకు అదే వైకుంఠం.
17. అగ్నిలో మిడత పడ్డట్లు.
19. అడక్కుంటే జోలె అడుక్కుపోతుంది.
20. అడవి నక్కలకు కొత్వాలు ఆజ్ఞలా?
21. అడవి పులి మనుషులని ఆదరించునా?
22. అడవిలో తినేసి ఆకుతో తుడిచినట్లు.
23. అడిగింది రొట్టె, ఇచ్చింది రాయి.
24. అడుగనేరను ఊడ్చిపెట్టు అన్నట్లు.
25. అడుగు తప్పితే అరవై ఆరు గుణాలు.
26. అడుగు దాటితే అక్కర దాటుతుంది.
27. అడుగు పడగానే పిడుగు పడ్డట్టు.
28. అడేజావ్ వచ్చి బడేజావ్ అన్నదట.
29. అడుసు తొక్కనేల కాలు కడుగనేల.
30. అడిలేనిదే తలుపు గదెందుకు.
31. అద్దంలొని ముడుపు అందిరాదు.
32. అద్దం మీద ఆవగింజ పడ్డట్టు.
33. అద్దంలో ముడుపు అరచేతి స్వర్గం.
34. అద్దంలోని మూత అందిరాని మాట.
35. అమ్మ రాకాసి, ఆలి భూకాసి.
36. అమ్మి చిన్న ,కమ్మ పెద్ద.
37. అమావాస్యకు తరువాత పౌర్ణమి రాదా?
38. అమర్చినదానిలో అత్త వేలు పెట్టినట్లు.
39. అమరితే ఆడది,అమరకుంటే బొడిది.
40. అమ్మేదొకటి అసిమిలోదొకటి
41. అత్త మిత్తి తోడికోడలు కత్తి.
42. అత్త మంచి,వేము తీపి ఉండదు.
43. అత్తపేరు పెట్టి కూతురిని కొట్టినట్లు.
44. అత్త మెత్తన ,కత్తి మెత్తన ఉండవు.
45. అన్ని పేర్లకు ఆషాడం తప్పదు.
46. అన్నము చుట్టరికము, డబ్బు పగ.
47. అన్యాయపు సంపాదన ఆవిరైపోతుంది.
48. అప్పు తీర్చెవానికి పత్రంతో పనేముంది.
49. అప్పు లేకపొతే ఉప్పు గంజైన మేలు.
50. అరవ చెరుచు ,పాము కరుచు.
51. అరచేతికి పండ్లొచ్చినట్లు.
52. అరిగిన కంచు, మురిగిన చారు.
53. అరపుల గొద్దు పితుకునా?.
54. అరిక కలవదు అరక్షణం ఓపలేదు.
55. అరికాలిలో కన్ను వాచినట్లు.
56. అయితే ఆముదాలు కాకుంటే కందులు..
57. అయ్య కదురువలె,అమ్మకుదురువలె.
58. అవ్వను పట్టుకుని వసంతాలదినట్లు.
59. అసలుది లేకపొతే అహంకారమెక్కువ.
60. అసలు పసలేక దొంగని అరచినట్లు.


61. ఆ  ఊరి దొర ఈ ఊరికి తలారి
62. ఆకారం పుష్టి,నైవేద్యం నష్టి.
63. ఆకాసం పొడువు ఆకాసమే యెరుగు.
64. ఆకు ఇస్తే అన్నం పెట్టినంత పుణ్యం.
65. ఆకు వేసి నేల మీద వడ్డించినట్లు.
66. ఆచారం ముందు,అనాచారం వెనుక.
67. ఆడదే అమృతం,ఆడదే హాలహలం
68. ఆడంబరానికి అంటకత్తెర వెసినట్టు.
69. ఆడదానికి ఆయనకు ఆమడ దూరం.
70. ఆడదాని మాట ఆపదలకు మూలం.
71. ఆడ బిడ్డ మాటకు ఇరువైపులా పదునే.
72. ఆడబోయిన చోటే తీర్థమెదురైనట్టు.
73. ఆడ శోకం మొగరాగం ఒక్కటే.
74. ఆత్రగానికి బుద్ది, మత్తు,ఆకలి యెక్కువ.
75. ఆదాయం లేనిదే సెట్టి వరదనుబోడు.
76. ఆ పప్పు ఈ నీళ్ళకు ఉదకదు.
77. ఆబోతుకు బండే లేదు.
78. ఆబోతు కండలకు ఱంకెలకు పెద్ద.
79. ఆబోతుతో దుక్కిటెద్దు పోలుతుందా?
80. ఆముదమున్న చొటే నీళ్ళాడినట్టు.
81. ఆ మొద్దు లొదే ఈ పెడు కూడా.
82. ఆయన లేని కూర అరటికాయకూర.
83. ఆలి కుదురైతే చేను కుదురౌతుంది.
84. ఆలి చచ్చిన వాడికి ఆడదే బంగారం.
85. ఆలు లేని బడాయి నీళ్ళు తోడమన్నట్టు.
86. ఆవులు కొరిన చొట పూరి మొలచినత్త్లు.
87. ఆవును కొంటే దూడను కొన్నట్లే.
88. ఆటా ముగిసింది, తంతీ తెగింది.
89. ఆంద్రుల ఆరంభ శూరత్వం..
90. ఆట విడుపు చేత దెబ్బలు.
91. ఆరేసి మూదెట్టుకున్నట్టుంది.
92. ఆడ పెత్తనము మాల భాగవతము.
93. ఆశ్లేష వాన అరికాలు తేమ.


94. ఇంటి చిలుకను బోయకిచ్చినట్లు.
95. ఇంటికి ఇత్తడి, పొరిగింటికి పుత్తడి.
96. ఇంట ఆచారం బయట అనాచరం.
97. ఇంగువ, దొంగతనము దాగవు.
98. ఇనుము వల్ల అగ్నికి సమ్మెట పోట్లు.
99. ఇవ్వని మొండికి విడువని సన్యాసి.
100. ఇష్టంతో ఇచ్చినదే ఇలలో మిన్న.

Friday, March 23, 2012

చిన్నమాట

ఇప్పటికి నేను 9325 తెలుగు సామెతలను బ్లాగులో పోష్టు చేసాను. దీనితో నేను మొదలెట్టిన కార్యక్రమం చాలావరకు పూర్తి అయ్యింది. చాలావరకు అని ఎందుకన్నానంటే ఇంకా కొన్ని సామెతలు మిగిలిపోయాయి. వాటిని కూడా త్వరలో మీ ముందుకు తెస్తాను. 


ముఖ్యంగా చెప్పదలచు కున్నది ఏమిటంటే, ఈ సామెతల సంపాదించటంలో ముఖ్యంగా నేను తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం వారి ' తెలుగు సామెతలు ' (మూడవ కూర్పు) ఉపయోగించాను. ఈపుస్తకం ప్రస్తుతం మార్కెట్లో దొరుకుతొందో లేదో తెలియదు కానీ అంతర్జాలంలో దొరుకుతోంది. ఇవికాక అనేకమంది మిత్రులు తాము సేకరించుకున్న సామెతలను నాతో పంచుకొన్నారు. వారందరికి ధన్యవాదములు.
నా ఈ ప్రయత్నంలో అడుగడుగునా వారి కామెంట్లతో ప్రోత్సాహించిన మిత్రులందరికి పేరు పేరునా ధన్యవాదములు. మీ ప్రోత్సాహం లేకపోతే ఈ పని పూర్తి చేయ్య గలిగేవాడిని కానేమో!!

నా తదుపరి కార్యక్రమం అదే. రెండోవది, మిగిలిపోయిన మిత్రులు పంపిన సామెతలను పోష్టుచేయటం. మూడవది కొందరు మిత్రులు సూచించిన విధంగా బ్లాగు డిజైన్ లో మార్పులు తెచ్చి browsing ఇంకా సులభతరం చేయటం.


నా పని ఇక్కడితో పూర్తి కాలేదు. చాలాచోట్ల ఎంత జాగ్రత్తగా చూసినా ముద్రారాక్షసాలు అనేకం దొర్లాయి. వాటినన్నిటిని ముందుగా, ముఖ్యంగా సవరించాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది.

ఇలా కొన్ని పనులు మిగిలాయి. నా యీ బ్లాగును వికీలో చేర్చటానికి ఎలా సాధ్యమో చూడాలి. ఇప్పటికే నా బ్లాగుని కొంతమంది మిత్రులు తమ సైట్లలో అనుసంధించారు. వారికి కూడా నా ధన్యవాదములు.


చివరగా మీత్రులందరికి విన్నపం. మీవద్ద ఏమైనా సామెతలు ఉంటే దయచేసి నాతో పంచుకోగలరు. ఇప్పటికి ఈమాట చాలనుకుంటాను. 

మరొక్కమారు అందరికి ధన్యవాదములు


సుబ్రహ్మణ్యం.

Wednesday, March 21, 2012

సామెతలు 94


1. హరుని ఎరుకలేక ఆకులల్లాడునా?
2. హర్షుణ్ణి నమ్ముకొని, పురుషుణ్ణి పోగొట్టుకొన్నట్లు.
3. హసేను, హుసేను సేద్యంచేస్తే, ముచ్చెలతో పంచుకొన్నారట -పంటను.
4. హస్తా ఆదివారం వచ్చింది, చచ్చితిమయ్యా గొల్లల్లారా! చల్లపిడతల కాసులుతీసి సాలలు వేయించండి.
5. హస్తా ఆదివారం వచ్చింది, చస్తిమోయి గొల్లల్లారా! కాసుకొక దాన్ని కాలు పట్టి ఈద్వండి (అన్నవట గొఱ్ఱెలు).
6. హస్త ఆదివారం వస్తే, చచ్చేటంత వాన.
7. హస్తకార్తెలో చల్లితే అక్షింతలకైనా కావు.
8. హస్తకు అనకు (అణుగు) పొట్ట, చిత్తకు చిఱుపొట్ట.
9. హస్తకు ఆదివంటా, చిత్తకు చివఱి వంటా!
10. హస్తకు ఆరుపాళ్ళు, చిత్తకు మూడుపాళ్ళు.
11. హస్తచిత్తలు వఱవయితే అందఱి సేద్యం ఒకటే.
12. హస్త పోయిన ఆరుదినాలకు అడగకుండా విత్తు.
13. హస్తలో అడ్డెడు చల్లేకంటే, చిత్తలో చిట్టెడు చల్లేది మేలు.
14. హస్తలో ఆకు అల్లాడితే, చిత్తలో చినుకు పడదు.
15. హస్తలో చల్లితే, హస్తంలోకి రావు.


హా


16. హాస్యగాడు బావిలో పడిన తంతు.
17. హాస్యగానికి తేలు కుట్టినట్లు (హాస్యమనుకొని నమ్మరు), కోతికి దయ్యం పట్టినట్లు.


హీ


18. హీనజాతి ఇల్లు జొచ్చినా, ఈగ కడుపు జొచ్చినా నిలవవు.
19. హీనస్వరం పెళ్ళాం ఇంటికి చేటు.


హె


20. హెచ్చుగా పేలున్నవాళ్ళకు, హెచ్చుగా అప్పులున్నవాళ్ళకు దురద లేదు.


హే


21. హేమాహేమీలు ఏతివెంత కొట్టుకపోతుంటే, నక్క పాటిరేవు అడిగిందట.


హో


22. హోరుగాలిలో దీపం పెట్టి, ఓరిదేవుడా! నీ మహాత్మ్యమన్నట్లు (మహిమ అన్నట్లు).


క్ష


23. క్షణం చిత్తం - క్షణం మాయ.


క్షే


24. క్షేత్ర మెఱిగి విత్తనము, పాత్ర మెఱిగి దానము.
25. క్షేమంగా పోయి, లాభంగా రమ్మన్నట్లు.

Wednesday, March 14, 2012

సామెతలు 93


1. సువ్వి అంటే తెలియదా? రోకలిపోటు.
2. సుళ్ళు చూడమంటే గుద్దలో వేలుబెట్టినాడంట.


సూ


3. సూతిగల జంత రోటివద్ద మాతు పెట్టెనట.
4. సూడిద బూడిద పాలు, యిల్లాలు ఇతరుల పాలు.
5. సూత్ర మెఱుగని మైథునశూరులు.
6. సూదికి రెండుమొనలు గలవా?
7. సూది కుతికె, దయ్య పాకలు.
8. సూదికోసం దూలం మోసినట్లు (పరమానందయ్య శిష్యులు).
9. సూదికోసం సోదెకు పోతే, పాతఱంకులు బయట పడ్డాయి.
10. సూదికోసం సోదెకు వెడితే, కుంచెడు బియ్యం కుక్క ముట్టుకుందట.
11. సూది గొంతు, బాన కడుపు.
12. సుది తప్పితే దారం సూటిగా బెజ్జంలో పడుతుందా?
13. సూదిబెజ్జంలో ఒంటె దూరవచ్చును గానీ భాగ్యవంతుడు స్వర్గం చేరలేడు.
14. సూదిబెజ్జం చూచి జల్లెడ వెక్కిరించినట్లు.
15. సూదిని మూత గట్టినట్లు.
16. సూదిలావచ్చి గడ్డపారలా తేలినట్లు.
17. సూదివలే వచ్చి, దబ్బనం మాదిరి తేలినట్లు.
18. సూదేటువాణ్ణి, సుత్తేటువాణ్ణి, కండేటువాణ్ణి నమ్మరాదు (కుట్టె జంగం, కంసాలి, సాలి).
19. సూరన్న చిన్నవాడు, పేరన్న పెద్దవాడు, అయ్య కెత్తర కోళ్ళగంప.
20. సూర్యడు తనోడైతే, చుక్కలన్ని తన కక్కలంట.
21. సూర్యుని మొగాన దుమ్ము చల్లితే, ఎవరి కంట బడుతుంది?
22. సూర్యుని మొగాన ఉమ్మేస్తే తనమీదనే పడుతుంది.
23. సూక్షంలో మోక్షం.


సె


24. సెంటుభూమి లేని వాని కెందుకు సెంటువాసన లన్నట్లు.
25. సెగలేనిదే కూడుండదు.
26. సెగలేనిదే పొగ రాదు.
27. సెట్టి బ్రతుకు గిట్టినగాని తెలియదు.
28. సెట్టి సేరు, బుడ్డ సవాసేరు.
29. సెట్టి సింగారించుకొనేలోపల ఊరు కొల్లబోయిందట.
30. సెనగల గాదెమీద కుక్క పండుకొన్నట్లు (గాటిలో కుక్క)
31. సెంగలు తిని, చెయ్యి కడుకున్నట్లు.
32. సెభాష్ మద్దెలగాడా! అంటే, ఐదువేళ్ళు పగలగొట్టు కున్నాడట.


సే


33. సేరుకాయ నీటాయె, ఉల్లెం గడ్డ మోటాయె.
34. సేరుకు సవాసేరు (వడ్డించినాడన్నట్లు) అన్నట్లు.
35. సేరు దొరకు మణుగు బంటు.
36. సేవకునిలాగా చెయ్యాలి, రాజులాగా అనుభవించాలి.


సై


37. సైంధవుడు అడ్డు పడినట్లు.
38. సై అనే కలువాయి, అవిశలగల యిల్లు జూపే కలువాయి, బిళ్ళకుడుము మాదిరి రూపాయి తట్టేసి బిగిసికునే కలువాయి. (కలువాయి గ్రామంలో ఱంకుటాలు చేసిన మోసము గురించి).
39. సైదాపురం రాచ్చిప్ప (రాతిచిప్పవలె మొద్దు అనుట)
40. సైవలేని వాడు నెయ్యి నాకినట్లు.
41. సైరా మాలోడా అంటే, పరమెత్తి పైన వేసుకున్నాడట (సై అను=ఉబ్బించు; పరము=బండిపై చట్టములో ఇరుప్రక్కల ఉండే పొడుగు నిలువు కొయ్యలు).


సొ


42. సొంతానికి ఏనుగు, ఉమ్మడికి పీనుగు.
43. సొంతానికి పిడుగు, ఉమ్మడికి బడుగు.
44. సొగసుగానికి (షోగ్గానికి) మూడుచోట్ల అంతు.
45. సొగసు సోమవారం పోతే, మొగుడు ఆయవారం పోయాడట.
46. సొగసైన బూరుగను పెంచితే సురస ఫలముల నిచ్చునా?
47. సొగసైన లేమకు సెగరోగ మున్నట్లు.
48. సొమ్ము ఒకచోట, అపనమ్మిక ఇంకొకచోట.
49. సొమ్ము ఒకదిది సోకు ఇంకొడిది.
50. సొమ్మొకడిది, సోకొకడిది.
51. సొమ్ము పోగా దిమ్ము పట్టినట్లు.
52. సొమ్ము పోయేటప్పుడు, తట్టు తగిలేటప్పుడు మతి ఉండదు.
53. సొమ్ము సొమ్ములోనే ఉండె, సోమయ్య మందిలోనే ఉండె.


సో


54. సోదించడ మెందుకు. సొడు పెట్టడమెందుకు?
55. సోమరితనం, చిగిర్చని పూయని కాయని చెట్టువంటిది.
56. సోమర్లకు స్వయంపాకం చేసిపెట్టి, పందులకు పక్క వేసినట్లు.
57. సోమరికి షోకు లెక్కువ.
58. సోమిదమ్మ సొగసుకాంద్ర కోరితే, సోమయాజి స్వర్గార్హు డగునా?
59. సోయిదప్పిన వాడా? సొంగ ఎక్కడ పెట్టినావురా? అంటే, త్రాగి తమ్మళ్ళ బాలమ్మ గుడిసెకు చెక్కినా నన్నాడట.


సౌ


60. సౌందర్యమే శాశ్వతానందం.


స్త


61. స్తంభం చాటున ఏంది? అంటే, కుంభ మన్నారట! అయితే నాకేనా మూడు మెతుకులు?
62. స్తంభం చాటుగాడు ఒకడు, అదే పోతగాడు ఇంకొకడు, పోతే రానివాడు మరియొకడు.
63. స్తనశల్య పరిక్ష చేసినట్లు.


స్త్రీ


64. స్త్రీలనేర్పు మగల చీకాకు పరచురా!


స్థా


65. స్థాన బలిమి కానీ తన బలిమి కాదు.


స్థి


66. స్థిరాస్తి ఆయన, చరాస్థి ఆయన గుడ్డలు.


స్థూ


67. స్థూలం కనుగుడ్డు, సూక్షం కనుపాప.


స్నా


68. స్నానానికి ముందు, సంభావనకు వెనుక కూడదు.
69. స్నానాలు లేని బ్రాహ్మలకు శాపాలు లేవు.


స్నే


70. స్నేహితునకు అప్పు ఇస్తే రెండూ పోతవి.


స్వ


71. స్వకుచమర్ధనం (తన్ను తాను పొగడుకొనుట)
72. స్వకుచమర్ధనంవల్ల రంభకైనా సుఖంలేదు.
73. స్వధనంబులకై బండపంచాంగమేల? (బండపంచాంగం=రచ్చబండ దగ్గర చెప్పే పంచాంగం).
74. స్వయం రాజా, స్వయం మంత్రి, స్వయం చాకలి, స్వయం మంగలి.
75. స్వర్గానికి పోతూ, చంకన ఏకులరాట్నం ఎందుకు?
76. స్వర్గానికి పోయినా విడాకులు తప్పలేదట.
77. స్వర్గానికి పోయినా సవతిపోరు తప్పిందికాదు అన్నట్లు.


స్వా


78. స్వాతంత్ర్యం స్వర్గం, పరతంత్ర్యం ప్రాణసంకటం
79. స్వాతి కురిస్తే  చట్రాయిగూడా పండును.
80. స్వాతి కురిస్తే, చల్ల పిడతలోకిరావు - జొన్నలు.
81. స్వాతి కురిస్తే భీతి కలుగుతుంది.
82. స్వాతి కురిస్తే మూడు కార్తెలు కురుస్తాయి.
83. స్వాతికొంగ, పంతకాపు, నీళ్ళున్నచోటే ఉంటారు.
84. స్వాతికొంగల మీదికి సాళువం పోయినట్లు.
85. స్వాతి వర్షం చేనుకు హర్షం.
86. స్వాతివానకు సముద్రాలు నిండును.
87. స్వాతివాన ముత్యపు చిప్పకుగానీ నత్తగుల్ల కేల?
88. స్వాతివిత్తనం, స్వాతి కోపులు (కోపు=సరియైన అదను, నివదల్ల ఏర్పడే ఏపు).
89. స్వాతి సముద్రాన్ని చంకన బెట్టుకొస్తుంది.
90. స్వాతీ! నేను జవురు కొస్తాను, విశాఖా! నీవు విసురుకురా.
91. స్వామికార్యం, స్వకార్యం కలిసి వచ్చినట్లు.




92. హంస నడకలు రాకపోయె, కాకి నడకలు మఱచిపోయె.
93. హక్కు హనుమంతరాయనిది, అనుభవం చెన్నారాయనిది.
94. హద్దులో ఉంటే ఆడుది, హద్దు దాటితే గాడిది.
95. హనుమంతుడు సువేలాంద్రినిం కనిదాఇపైనెక్కి, అని సాతాని పురాణం చదివితే, సాతానిదానిపై ఎందుకు ఎక్కకూడదు? అన్నాడట సభలో ఉన్న కనివాడు. (కనివాడు=భత్రాజు, సువేలాంద్రి కని-చూచి అని).
96. హనుమంతుని ముందు కుప్పిగంతులా?
97. హనుమంతుని మోర ఉంటే అదృష్టవంతుడు.
98. హరిదాసుకు అమరావతి అడ్డమా?
99. హరిదాసున కందరూ తనవారే.
100. హరిశ్చంద్రుని నోట అబద్ధం రాదు, నా నోట నిజం రాదు.

Sunday, March 4, 2012

సామెతలు 92


1. సాతాని గర్భదానం.
2. సాతాని జుట్టుకు, సన్యాసి జంధ్యానికి ముడివేసినట్లు.
3. సాతాని నుదుట విభూదిరాయడం సురభి బదనిక పాముకు చూపినట్లు.
4. సాతుముడికి సత్తువేటు పడితే, సచ్చిన తాతయినా లేచివస్తాడు అన్నట్లు.
5. సాదు పలు(ల)వ.
6. సాదు రేగితే తల పొలానగాని నిలువదు. (తల పొలము=ఊరి పొలిమేర).
7. సాదు రేగినా బూతు రేగినా సవసవ పోవు.
8. సాదెద్దు సీదుకు రేగిన కంచెంత పాడు.
9. సాధ్వి మహిమ నెట్లు స్వైరిణి ఎరుగురా?
10. సానక్రింద దీపము వలె.
11. సానక్రింద వెన్నెల వలె.
12. సానపై యిరవై, సంచికట్నం ముప్ఫై, ఇంటికి యాభై పంపించండి, కరకర ప్రొద్దెక్కేవఱకు కాటిలో పొగలేపుతాను.
13. సానికి ఱంకులు నేర్పాలనా?
14. సానిదాని సళ్ళు సంత సొరకాయలు (గోటగిచ్చి ముదురు లేత చూచిపోతారు).
15. సాని నీతి - సన్నాసి జాతి (తెలియవు).
16. సానులలో సంసారి, సంసారులలో సాని.
17. సామజము చెఱకు మేసిన, దోమలు పదివేలు చేరి తోలంగలవా?
18. సాము నేర్చినవానికే చావు గండం.
19. సామెత లేని మాట, ఆమెత లేని ఇల్లు.
20. సాయంకాలం భూపాలరాగం అన్నట్లు (భూపాల=మేలుకొలుపు రాగం).
21. సాయబు సంపాదన బీబీ కుట్టిపోగులకే సరి.
22. సయబూ! చిక్కిపోయినా వేమంటే? ఇంకా చిక్కుతాం, మరీ చిక్కుతాం, మనసూవస్తే చచ్చిపోతాం మీకేమి? అన్నాడట.
23. సాలెకు, జంగానికి సాపత్యం కుదురుతుందా?
24. సాలె జాండ్ర సభామధ్యే, సాతానిః పండితోత్తమః
25. సాలెవాని భార్య సరిమీద పడ్డది (సరి=గంజి).
26. సాలెవాని ఎంగిలి ముప్ఫదిమూడుకోత్ల దేవతలు మెచ్చారట (నాకితేగానీ పడుగు అతకలేడు)
27. సాలెవానికి కోతిపిల్ల తగులాట మైనట్లు.
28. సాలోడికి కోడిపుంజు తగలాటం.
29. సావడి (చావడి) కాలెరా సన్నాసీ, అంటే సా(చా)వసింపు నా సంకలోనె ఉన్న దన్నాడట.
30. సావుకారు చతికిలబడితే, పీట వెల్లకిల బడిందట.
31. సాహసంలేని వాడికి కత్తి సరిగా తెగదు.
32. సాహెబు ఎన్ని సుభాలేలినా బేగమునకు కుట్టుపోగులే.
33. సాహెబులా! సెదాములు, సలాము లేవయ్యా? అంటే దొరలు దాతలు పట్టంచు ధోవతు లిచ్చిన ఇనాములేవయ్యా? అన్నాడట.
34. సాహెబ్ కు సాడే తీన్. నాకు మూడున్నర.
35. సాక్షికాళ్ళు పట్టుకోవడం కన్న, వాదికాళ్ళు పట్టుకోవడం మేలు.


సి


36. సింగడికేల పత్తి బేరము? (సింగడు=దిశమొలవాడు; బిత్తలి).
37. సింగన్నా! అద్దంకి పోయినావా? అంటే, పోనూపోయా, రానూవచ్చా అన్నాడట.
38. సింగారం జూడరా బంగారు మొగుడా.
39. సింగి కంటే (నీళ్ళాడితే)- సింగడు పథ్యం చేసినట్లు (ఇంగువ తిన్నట్లు).
40. సింగినాదం, జీలకఱ్ఱ.
41. సింగి నీళ్ళాడితే సింగడు ఇంగువదిన్నట్లు.
42. సింహంగూడ చీమకు భయపడే (తలకే) అదును వస్తుంది.
43. సింహంలో చీరి ఊడ్చడమున్నూ, కన్యలో కంగా పింగా ఊడ్చడమున్నూ.
44. సింహాసనంపై దున్నపోతు, లంజలలో పతివ్రత, ముత్తైదువులలో ముండమోపి.
45. సిగ్గంత పోయె చిన్న పెండ్లామా! పెండ్లికన్న పోదాం పెద్ద పెండ్లామా! అన్నాడట.
46. సిగ్గు చాటెడు, చెప్పులు మూటెడు.
47. సిగ్గు చిన్ననాడే పోయె, పరువు పందిట్లో పోయె, కొరవా సరవా ఉంటే గదిలో పోయె.
48. సిగ్గు చెడ్డా బొజ్జ పెడితే చాలును.
49. సిగ్గు తోటకూరవంటిది (చాలా సుకుమారము).
50. సిగ్గు దప్పిన చుట్టం వన్నెచీర కేడ్చిందట.
51. సిగ్గుపడితే సిద్దె కట్టిపడుతుంది.
52. సిగ్గుబోవు వేళ చీర లబ్బినట్లు.
53. సిగ్గుమాలినదాన్ని చిటికేస్తే, ఆరామడనుంచి ఆలకించిందట.
54. సిగ్గులేని అత్తకు మోరతోపు అల్లుడు.
55. సిగ్గులేని చిన్నాయనా, విడిచిన చిన్నమ్మను ఇంకా కొడుతావా?
56. సిగ్గులేని ముఖానికి నవ్వే అలంకారం.
57. సిగ్గులేని రాత్రికి ఏటా జాగారమే!
58. సిగ్గు విడిస్తే రాయలకూడు, తిరుపతికి పోతే బోడితల.
59. సిగ్గువిడిస్తే శ్రీరంగము, అంతకూ విడిస్తే బోడితల.
60. సిగ్గు సిబ్బిన కొడితే, శరము చేటన కొడుతుంది (శరము=సిగ్గు, షరం)
61. సిగ్గూ, శరము లేనమ్మ మొగుడిపెళ్ళికి పేరంటానికి వెళ్ళి, అడ్డగోడ చాటునుండి అర్ధరూపాయి కట్నం ఇచ్చిందట! (చదివించిందట).
62. సిగ్గెందుకు లేదురా జగ్గా? అంటే నల్లనివానికి నాకేమి సిగ్గన్నాడట.
63. సిగ్గేమే సిగదాకమా అంటే, నాకేమి సిగ్గే తలదారమా అన్నదట.
64. సిగ్గే స్త్రీకి సింగారం.
65. సిడి పడితే మూన్నెల్ల (మూడేండ్ల) వఱపు.
66. సిద్దప్పవంటి శిష్యుడూ లేడు, బ్రహ్మంగారి వంటి గురువూ లేడు, వేమనవంటి యోగీ లేడు.
67. సిద్దారెడ్డోరి చద్దన్నం తిని, శివారెడ్డోరి ఆవులు మేపినట్లు.
68. సిరికొద్ది చిన్నెలు, మగనికొద్ది వన్నెలు.
69. సిరిపంచి కుడువ మేలు.
70. సిరిపోయినా చిన్నెలు పోలేదు.
71. సిరి రా మోకా లొడ్డినట్లు.
72. సిలార్! పిల్లలు, నేను తయార్.


సీ


73. సీతకు వ్రాసింది సీమకు వ్రాయవలెన?
74. సీత పుట్టుక లంక చేటుకే.
75. సీతా పతే సిరిచాపే గతి.
76. సీతారామాబ్యాం నమః అంటే, మా ఇంటాయన ఎదురుకాలేదా? అన్నదట (భిక్షానికి వచ్చిన వానితొ).
77. సీదుకు రేగితే చిచ్చుబుడ్డి, కోపమొస్తే కొరివికట్టె.
78. సీలమందలంవరకు చీర కడితేగానీ, సాలెమిందని కెక్కడ తెచ్చియిచ్చేది?


సు


79. సుంకరమోటుకు మాట నిలకడలేదు.
80. సుంకరివద్ద సుఖదుఃఖాలు చెప్పుకొన్నట్లు.
81. సుండు చూడనీయదు, మండి మాననీయదు (సుండు= చిన్నకురుపు, మండి=పెద్దపుండు).
82. సుకవి తిట్లకు దొరబిడ్డ వెరచు గానీ మోటగాడు వెరచునా?
83. సుఖం మరిగినమ్మ మొగుణ్ణి అమ్ముకుని తినిందట.
84. సుఖం మరిగిన దాసరి పదం మరచినాడట.
85. సుఖమెరుగని బ్రతుకు సున్నమేయని విడెము.
86. సుఖవాసి దేహానికి మెత్తని చెప్పు.
87. సుఖాలు పువ్వుల వంటివి, అనుభవించగానే అంతరించిపోతవి.
88. సుతారం, సూదిలోని దారం.
89. సుతులు లేనివారికి గతులు లేవు.
90. సుధను గోరువాడు సుడిబడి చచ్చునా?
91. సున్నకు సున్న, హళ్ళికి హళ్ళి.
92. సున్నము పుట్టని ఊళ్ళో అన్నము పుట్టునా?
93. సున్నాలో ఉన్నది సూఖం, సూఖంలో ఉన్నది మోక్షం.
94. సుపుత్రా! కొంప తీయకు (పీకకు)రా అన్నట్లు.
95. సుబ్బడిది చుట్టాల రంధి, రాముడిది తామర రంది.
96. సుబ్బు పెళ్ళిలో సూరి సమర్త.
97. సుబ్బు పెళ్ళి వెంకి చావుకు వచ్చింది.
98. సురకు నిచ్చినట్లు, సుధకును నీయరే.
99. సురియ బట్టవచ్చు శూరుండు కాలేదు.
100. సువాసిని కొప్పుకేకాక బొండుమల్లెలు బోడిముండకేల?